Die bevindings van die artikel 89-paneel van ondersoek na gebeure op Phala Phala dat daar genoeg prima facie-bewyse is om president Cyril Ramaphosa in ’n staat van beskuldiging te plaas, laat hom geen keuse as om onmiddellik te bedank nie.
Die bevindings laat geen twyfel dat verskeie strafregtelike oortredings moontlik gepleeg is nie en bring die integriteit van die kantoor én amp van die president in die gedrang.
Die aangeleentheid is volgens die paneel “ernstig” en kan ook ’n oortreding wees van artikel 96 van die Grondwet wat handel oor die gedrag van kabinetslede en ministers.
Die vrae wat gevra is en die aanbevelings van die paneel strook met dit wat die VF Plus en ander partye deurentyd gesê het oor die ooglopende ongerymdhede wat plaasgevind het.
Van die ongerymdhede wat die paneel uitgewys het is:
• Waarom is die diefstal nie volgens die normale prosedure aangemeld nie?
• Die bedrag wat gesteel is, kom nie ooreen met die bedrag wat die president noem nie en kan moontlik byna dubbel soveel wees.
• Daar is ernstige bewerings gemaak van marteling en omkopery om mense stil te hou.
Die bevinding van die paneel is dat daar klaarblyklik ‘n “doelbewuste poging” was om nie die misdaad wat by Phala Phala gepleeg is, openlik te laat ondersoek nie.
Die Nasionale Vergadering (NV) van die parlement moet eerskomende Dinsdag besluit of hy die verslag gaan aanvaar en verder gaan optree deur die instelling van ’n artikel 89-ondersoek.
Indien die verslag nie met ’n meerderheidstem aanvaar word nie, sal die ANC wat die meerderheid in die NV het, die grondwetlike demokrasie van Suid-Afrika doelbewus en direk ondermyn.
In die lig van die paneel se bevinding kan die vraag gevra word of die optrede van pres. Ramaphosa enigsins verskil van dié van sy voorganger, pres. Jacob Zuma, wat openheid en eerlikheid met die mense van Suid-Afrika aanbetref.