Persone met gestremdhede is steeds ‘n van die mees gemarginaliseerde groepe in die land. Hulle het toegang tot basiese dienste en voer daaglikse stryd om swak te verkry.
Terwyl Suid-Afrikaanse wetgewing veronderstel word om hierdie groep te ondersteun en te oorkom, word hulle dikwels beperk tot die ekonomiese-, burgerlike- en gemeenskapslewe toe te tree.
Artikel 9 van die Handves van Regte, wat wyd beskou word as van die mees progressiewe in die wêreld, bepaal presies dat daar geen tiener diskrimineer mag word op grond van onder meer gestremdheid nie.
Dit beskerm ook die regte van gestremde persone deur te bepaal wat die nodige stappe moet neem om persone, of kategorieë van persone, wat deur onbillike diskriminasie benadeel word, te beskerm en te bevorder.
In hierdie geval, het Statistiek SA byvoorbeeld gevind dat persone met ernstige gestremde probleme ondervind om toegang tot onderwys en werksgeleenthede te verkry.
Waar ‘n persoon aan die hoof van ‘n huishouding staan, is dit dikwels ‘n opdraande stryd om toegang tot basiese dienste te bekom.
Tydens die Covid-19-pandemie moes persone met gestremde baie ernstige uitdagings oorkom om gesondheidsorg te kry en hulle te veel nie noodsaaklike medisyne, terapie of rehabilitasie ontvang nie.
Nog ‘n skokkende voorbeeld is die 2016 Life Esidimeni-tragedie waar 118 van Gauteng se mees kwesbare geestesgestremde persone dood is.
Dit is nadat provinsiale gesondheidspartement hulle na verskeie swakte en ongeregistreerde uitrusting geskuif het.
Talle basiese menseregte, insluitend die reg op lewe, is eenvoudig ter syde gestel en die regsgevolge van hierdie tragedie, wat die gesondheidsombudsman met beesveiling uiterlik is, is astronomie.
Die inwerkingstelling van die nasionale wetgewing, sowel as die monitering van sulke kwesbare groepe, lyk goed op papier, maar die proses om dit prakties uit te voer in die regering se drome.
Die presidensiële werkgroep vir gestremdhede wat vroeër vanjaar gestig is, is waarskynlik nog ‘n groep wat baie gaan praat en min gaan uitvoer.
;
